به گزارش سلامت نیوز به نقل از کنسر، کبد بزرگترین اندام داخلی شماست و عملکردهای حیاتی برای کمک به سلامت بدن شما برعهده دارد؛ نظیر دفع مواد زائد، جذب مواد مغذی و التیام زخم ها و تجزیه داروها و سموم. همچنین این عضو بدن مسئول تولید صفرا است، ماده ای که به شما در هضم چربی ها، ویتامین ها و سایر مواد مغذی کمک می کند.

بیشتر بدانید: علائم سرطان کبد چیست و چطور درمان میشود؟

این اندام حیاتی همچنین مواد مغذی مانند گلوکز را ذخیره می کند تا در مواقعی که غذا نمی خورید، بدن شما بتواند انرژی لازم برای فعالیت های حیاتی خود را به دست آورد.

کبد بزرگترین اندام داخلی و دارای دو بخش است که زیر دنده های راست شما درست زیر ریه راست شما قرار دارد.

چرا نمی توانیم بدون کبد زندگی کنیم؟

•  کبد بسیاری از مواد مغذی جذب شده از روده را که بدن برای عملکرد خود به آن نیاز دارد، تجزیه کرده و ذخیره می کند. برخی از مواد مغذی قبل از اینکه بتوان از آنها برای انرژی یا ساخت و ترمیم بافت های بدن استفاده کرد باید در کبد تغییر (متابولیزاسیون) داده شود.
• بسیاری از عوامل انعقادی را ایجاد می کند که شما را از خونریزی بیش از حد در هنگام بریدگی یا جراحت نجات می دهد.
• صفرا را به روده می رساند تا به جذب مواد مغذی (به ویژه چربی ها) کمک کند.
• الکل، مواد مخدر و مواد زائد سمی را در خون تجزیه می کند و سپس از طریق ادرار و مدفوع از بدن خارج می کند.

 انواع سرطان کبد

زمانی که سرطان در کبد ایجاد می‌شود، سلول‌های کبدی را از بین می‌برد و عملکرد طبیعی کبد مختل می شود.

برخلاف سایر سلول‌های بدن، سلول‌های سرطانی می‌توانند از محل اولیه یا محل شروع سرطان جدا شوند. سلول ها می توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به سایر مناطق بدن شما بروند و وقتی به بافت جدید رسیدند، در آنجا گسترش یافته و شروع به رشد کنند.

سرطان کبد به طور کلی به عنوان اولیه یا ثانویه طبقه بندی می شود. سرطان اولیه کبد از سلول های کبد شروع می شود. سرطان ثانویه کبد نیز زمانی ایجاد می شود که سلول های سرطانی از اندام دیگری به کبد گسترش یافته یا متاستاز کنند.

سرطان اولیه کبد

سرطانی که از کبد شروع می شود ، سرطان اولیه کبد نامیده می شود. بیش از یک نوع سرطان اولیه کبد وجود دارد.

• کارسینوم هپاتوسلولار (HCC): شایع ترین شکل سرطان کبد در بزرگسالان
• کلانژیوکارسینوم داخل کبدی (سرطان مجرای صفراوی) : این سرطان‌ از سلول‌های مجاری صفراوی کوچک ، لوله‌هایی که صفرا را به کیسه صفرا می‌رسانند، شروع می شود.
• آنژیوسارکوم و همانژیوسارکوم : اینها سرطان های نادری هستند که در سلول های پوشاننده رگ های خونی کبد شروع می شوند.
• هپاتوبلاستوم :  سرطان بسیار نادری است که در کودکان کمتر از 4 سال ایجاد می شود. سلول های هپاتوبلاستوم شبیه سلول های کبدی جنین هستند. از هر 3 کودک مبتلا به این تومورها، 2 کودک با جراحی و شیمی درمانی با موفقیت درمان می شوند، اگرچه اگر تومورها به خارج از کبد گسترش یافته باشند، درمان آنها سخت تر است.

سرطان ثانویه کبد (سرطان متاستاتیک کبد)

اکثر مواقعی که کبد گرفتار سرطان می شود، سلول های سرطانی در آنجا شکل نگرفته اند، بلکه از جای دیگری در بدن مانند پانکراس، روده بزرگ، معده، سینه یا ریه گسترش یافته اند (متاستاز). 

از آنجایی که این سرطان از محل اصلی (اولیه) خود گسترش یافته است، به آن سرطان کبد ثانویه می گویند. این تومورها بر اساس محل اولیه (محل شروع آنها) نامگذاری و درمان می شوند. 

به عنوان مثال، سرطانی که از ریه شروع شده و به کبد گسترش یافته است، سرطان ریه متاستاز به کبد نامیده می شود، نه سرطان کبد؛ همچنین با عنوان سرطان ریه نیز درمان می شود.

عواملی که می توانند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهند

• جنسیت (سرطان کبد در مردان بسیار شایع تر از زنان است)
• قومیت، نژاد
• عفونت مزمن ( طولانی مدت ) با ویروس هپاتیت B و یا ویروس هپاتیت C
• سیروز ( سیروز بیماری است که در آن سلول های کبدی آسیب دیده و با بافت اسکار جایگزین می شوند.)
• بیماری کبد چرب غیر الکلی
• سیروز صفراوی اولیه
• بیماری های متابولیک ارثی
• مصرف زیاد الکل
• مصرف زیاد دخانیات و تنباکو
• اضافه وزن و چاقی
• دیابت نوع 2
• برخی بیماری های نادر نظیر : تیروزیمنی، پورفیریا پوستی تاردا، بیماری ذخیره گلوکوژن و بیماری ویلسون
• آفلاتوکسین ها ( این مواد سرطان زا توسط قارچی ساخته می شوند که بادام زمینی، گندم، سویا، آجیل زمینی، ذرت و برنج را آلوده می کند.)
• وینیل کلرید و توریم دی اکسید  (قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی خطر ابتلا به آنژیوسارکوم کبد را افزایش می دهد)
• استرئیدهای آنابولیک  (استروئیدهای آنابولیک هورمون های مردانه ای هستند که توسط برخی از ورزشکاران برای افزایش قدرت و حجم عضلانی استفاده می شود. مصرف طولانی مدت استروئید آنابولیک می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد)

روش های درمانی سرطان کبد 

• هپاتکتومی جزئی ( برداشتن بخشی از کبد)
• پیوند کبد
• ابلیشن(Ablation) تومورهای کبد
• پرتودرمانی
• شیمی درمانی
• ایمونوتراپی (با استفاده از سیستم ایمنی بدن شما سرطان را درمان می کند)

تومورهای خوش‌خیم و تومورهای بدخیم

دکتر محمد فرات یزدی در گفت‌ وگو با ایسنا، با بیان این که تومورهای کبد به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم بندی می‌شوند، افزود: در تومورهای خوش‌خیم، توده‌های عروقی به نام همانشریوم وجود دارند که این توده در زنان به دلیل مسائل هورمونی بیشتر دیده می‌شود و معمولاً هیچ مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. این توده‌ها معمولا بصورت اتفاقی در سونوگرافی مشاهده می‌شوند که نیاز به درمان‌های اختصاصی ندارند.

وی اظهار داشت: البته توده‌های چربی، مجزا از دیگر توده‌های خوش‌خیم هستند، به طوری که معمولاً بدون علامت بوده و گاهی به صورت دردهای خفیف بروز پیدا می‌کنند، لذا به دلیل وجود این علائم و جهت تشخیص قطعی‌، جراحی و یا نمونه‌گیری می‌شوند.

دکتر فرات تومورهای بدخیم یا سرطان‌ها را نیز به دو دسته تومورهای اولیه و تومورهای ثانویه تقسیم کرد و افزود: تومورهای بدخیم ثانویه ناشی از گسترش سایر توده‌ها در بدن به سمت کبد هستند که به متاستازها معروف بوده و تومورهای منشاء گرفته از بافت خود کبد، به عنوان تومورهای اولیه شناخته می‌شوند.

وی تصریح کرد: از آنجایی که کبد از ارگان‌های پرعروق بدن است و خون زیادی وارد کبد می‌شود، سلول‌های سرطانی از طریق خون منتقل ‌شده، به همین دلیل اولین مکان شایع گسترش تومورهای کبد هستند.

وی خاطرنشان کرد: ‌در حالی که تومورهای ثانویه یا متاستازها، فرم بدخیم‌تری داشته و مراحل بالاتری از بیماری را نشان می‌دهند، تومورهای اولیه یا سرطان اولیه کبد نسبتاً نادرتر هستند و بیشترین عامل مستعد کننده این تومورها، بیماری‌های اولیه کبد، هپاتیت‌های ویروس و سیروز است که شانس سرطان کبد را در این افراد افزایش می‌دهد.

دکتر فرات، ویروس‌ها، مصرف مشروبات الکل و برخی قرص‌های هورمونی، تماس با مواد شیمیایی، تماس قبلی کبد فرد با اشعه، مصرف غذاهای پرچرب و استفاده بیش از چربی‌های حیوانی را از جمله عوامل مستعد کننده ذکر کرد و گفت: مصرف قرص‌های ضد بارداری در بروز سرطان کبد قطعی نیست و ثبات علمی ندارد.

این سرطان‌شناس در ادامه درد ناحیه فوقانی راست شکم، درد مبهم و طولی کشنده، ‌در برخی موارد احساس دردهای تیر کشنده، ‌تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی و کاهش وزن را از علائم بیماری در مراحل اولیه ذکر کرد و افزود: در صورتی که بیماری مزمن تر و طولانی‌تر شود، تجمع آب در شکم بیمار رخ داده و بیمار لاغر می‌شود.

وی افزود: زرد شدن چهره و چشم‌ها و تجمع آب در شکم، در مراحل پیشرفته بیماری بروز پیدا می‌کند.

دکتر فرات با بیان این که افراد مبتلا به ویروس هپاتیت B و C و یا دارای سیروز کبدی، بیشتر مستعد این بیماری هستند؛ توصیه کرد:‌ این افراد باید تحت معاینات منظم قرار گیرند.

تومورهای خوش‌خیم  معمولا بدون علامت هستند

وی درباره روش‌های تشخیص بیماری، گفت: ‌تومورهای خوش‌خیم معمولاً بدون علامت بوده، به صورت اتفاقی با انجام سونوگرافی مشخص می‌شوند و مشکلی را برای بیمار ایجاد نمی‌کند، در صورتی که فرد به علائم اولیه بالینی مشکوک شود، معمولاً اولین روش تشخیص، انجام سونوگرافی در ناحیه کبد است.همچنین روش سی‌ تی اسکن نیز می‌تواند قریب به 90 درصد موارد را کشف و شناسایی کند. درنهایت تشخیص قطعی بیماری با روش نمونه گیری از کبد صورت می‌پذیرد که نمونه‌گیری آن به روش جراحی و لاپاراسکوپی انجام و سپس غده برداشته می‌شود.

دکتر فرات با بیان این که درمان بیماری براساس نوع توده بدخیم و خوش‌خیم تفاوت دارد، افزود: در صورتی که توده‌های بدخیم اولیه کنترل شده بوده و تنها یک یا دو متاستاز وجود داشته باشند، بهترین روش درمان جراحی است اما چنانچه توده‌های متعددی در کبد وجود داشته باشند، از روش‌های شیمی درمانی در داخل کبد و یا از کار انداختن شریان‌های تغذیه کننده تومور از طریق لخته پیوند کبد در تومورهای اولیه کبد که شرایط پیوند را داشته باشند، می‌توان به عنوان درمان‌های نوین، استفاده کرد.